U utorak, 12.12.2023. godine u malom amfiteatru Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu
održan je sedmi ciklus javnih predavanja Udruženja za proučavanje i promoviranje ilirskog
naslijeđa i drevnih i klasičnih civilizacija BATHINVS. Predavanje je održao doc.dr. Feđa
Milivojević sa Sveučilišta u Rijeci, Filozofski fakultet, Odsjek za povijest. Cilj predavanja, koje
organizuje Udruženje BATHINVS je promocija prahistorijskog i antičkog naslijeđa Bosne i
Hercegovine. Predavanje je otvorila prof.dr. Amra Šačić Beća (Filozofski fakultet Univerziteta u
Sarajevu), koja je ispred domaćina – Centra za historijska istraživanja Filozofskog fakulteta
Univerziteta u Sarajevu (CeHiS) pozdravila prisutne i prepustila riječ moderatorici predavanja
Dženani Kurtović, MA (J.U. Muzej Sarajeva). Kurtović je predstavila kratki osvrt na dosadašnje
cikluse javnih predavanja, a potom je riječ dala predavaču Feđi Milivojeviću.
Autor je predavanje započeo predstavljanjem karte sa provincijama rimskog svijeta, a nakon toga
i historiografiji koja se bavi ovom tematikom. Autor je pružio sveobuhvatan pregled svjetske i
regionalne historiografije koja se bavi Ilirima, istražujući irazličite intepretacije i perspektive
pomenute tematike. Između ostalog spomenuo je: J.J. Wilkesa, Marjetu Šešel Kos, Borisa
Olujića, Roberta Matijašića, Danijela Džinu, Alku Domić Kunić, Salmedina Mesihovića, Amru
Šačić Beća, Sinišu Bilić Dujmušića, Alejandra Diaza Fernandeza i druge.
Kada je Ilirik dat Cezaru, često se postavlja pitanje da li je Ilirik tada nastao kao provincija?
Milivojević, pak upozorava da je Cezar vladao nad onim dijelovima koje su bile pod rimskom
vlašću. Autori koji su se pozivali da je Ilirik tada bio provincija su navodili nekoliko razloga:
stacionarna vojska, stanje pokorenosti teritorija, dodatak Cisaplini i Makedoniji, a glavni
argument bio je administrativno uređenje. Autor svaku od ovih pojava detaljno analizira. Dugo
vremena se smatralo da zakon lex provinciae, služio kao osnov za formiranje provincije.
Međutim, važno je napomenuti da termin lex provinciae konstrukt koji je nastao tijekom 19.
stoljeća. U praksi, nije postojao zakon koji je direktno posluživao kao temelj za uspostavu
provincije. Provincija je osnovana kada Rim shvati kada vlast nad određenim područjem više ne
može ići ili ne želi održavati bez prisutnosti stalnog magistrata i stalne vojske. Potom,
Milivojević se osvrnuo na važne događaje – Ilirskim ratovima, sukob sa Delmatima, Tuditanovu
kampanjom, lex Vatiniae, te se bavi Plinijevom podjelom na konvente. Avgust uzima podjelu
koja postoji i transformira je.
Udruženje za proučavanje i promoviranje ilirskog naslijeđa i drevnih i klasičnih civilizacija
BATHINVS se zahvaljuje domaćinu promocije Centru za historijska istraživanja Filozofskog
fakulteta Univerziteta u Sarajevu i doc.dr.Feđi Milivojeviću na izdvojenom vremenu i
zanimljivom predavanju.
